Leki wpływające na kwaśność żołądka a inne leki

Leki zmniejszające kwaśność żołądka zmniejszają wchłanianie, a co za tym idzie skuteczność leków, które mają charakter słabych kwasów, a ich wchłanianie zachodzi głównie w żołądku, np. kwas acetylosalicylowy.
Spotkałam się z wieloma głosami pacjentów, którzy mówią, że tylko aspiryna Bayerowska działa, a Polopiryna to „dziadostwo”. Nie jest to związane absolutnie z jakością leku, ale tylko i wyłącznie z postacią!
Przypomnę, że Aspiryna Bayerowska to zwykłe tabletki, lub tabletki musujące. Po zażyciu dawki, kwas acetylosalicylowy trafia do żołądka i tam się wchłania szybko i skutecznie, niestety ze szkodą dla błony śluzowej żołądka. Polopiryna MAX to tabletki dojelitowe. Nie rozpuszcza się w żołądku, tylko w jelitach. Nic dziwnego, że w wyższym pH jej wchłanianie nie jest takie efektywne. Polopiryna S ma zaś mniejszą dawkę kwasu acetylosalicylowego (300mg), więc działa słabiej.

Dlaczego tak? Wszystko poniżej....



Większość leków może być klasyfikowana jako związki o charakterze słabych kwasów bądź słabych zasad. Od charakteru leku zależy to, w jakim odcinku przewodu pokarmowego się wchłonie. Znanych jest wiele definicji kwasów i zasad, ale w farmacji najbadziej znany jest chyba model Lowry’ego i Bronsteda. Zgodnie z definicją - kwas jest donorem protonu (związkiem, który oddaje proton), a zasada akceptorem protonu (związkiem przyjmującym proton).

O charakterze kwasowym lub zasadowym danego leku, decydują poszczególne grupy chemiczne.
I tak – jedne grupy mają zdolność przyjmowania protonów, inne je oddają. Jeśli kwas odda proton, powstaje sprzężona z nim zasada i odwrotnie – jeśli zasada przyjmie proton – powstaje sprzężony z nią kwas.

/Dla tych, którzy chcą zgłębić temat, odsyłamy do książek o chemii organicznej, rozdziały o substytucji elektrofilowej lub do skryptu UJ http://farmacja.cm-uj.krakow.pl~mkz/Ar-CX.pdf/

Poniżej przedstawia się tabela z grupami kwasowymi:

oraz zasadowymi...

są też grypy obojętne, które nie mogą ani przyjąć ani oddać protonu:

Warto przejrzeć kilka wzorów i ocenić ich charakter dla wprawy. Podpowiem, że kwasowy charakter mają niektóre niesteroidowe związki przeciwzapalne z kwasem acetylosalicylowym na czele, barbiturany z przodującym fenobarbitalem, sulfonamidy, cefuroksym, teofilina, teobromina czy pochodne hydantoiny. Charakter zasadowy zaś: kodeina, chinina, imiipramina, morfina [co do morfiny są podawane różne informacje]

Przykładem związku neutralnego, czyli nie przejawiającego charakteru ani kwasowego, ani zasadowego jest suksametonium, w którego strukturze obecne są dwie grupy amoniowe.

Trzeba również mocno podkreślić, że leki jako substancje chemiczne zachowują się różnie w różnych środowiskach.

Poniżej rysunki enalaprylatu (czynnego metabolitu enalaprylu)

Leki o charakterze kwasowym, w środowisku kwaśnym, będą słabo zdysocjowane, a w zasadowym – silnie. Przez błony komórkowe łatwiej przenikają substancje lipofilowe i niezdysocjowane. A więc w żołądku, w którym panuje pH – 1-3 będą wchłaniały się leki o charakterze kwasowym. Z kolei związki słabo zasadowe będą lepiej wchłanialne w jelitach.

Wartość pKa związku pozwala przewidzieć jaka forma będzie dominowała w danym środowisku (odsyłam do książek chemia fizyczna lub chemia organiczna).
Odpowiednia równowaga między formami zjonizowaną i niezjonizowaną związku zapewnia zarówno rozpuszczalność w środowisku wodnym i oddziaływania z receptorami (forma zjonizowana), a z drugiej wchłanianie przez błony komórkowe (forma niezjonizowana).

I wracamy do tego, od czegośmy zaczęli.
Dlaczego substancje zmniejszające kwaśność żołądka wykazują interakcje z niektórymi lekami i z jakimi?
Interakcja zachodzi na poziomie wchłaniania. Leki zmniejszające kwaśność żołądka, będą zmniejszały wchłanianie leków o charakterze kwasowym, gdyż te substancje ulegną jonizacji a ich przenikanie przez błony będzie utrudnione, a w efekcie mniej substancji leczniczej trafi do krwioobiegu. Leki zobojętniające zawierające sole glinu, magnezu i inne [Rennie, Alugastrin, Gealcid, Maalox, Aflomag, Alumag, Gelatum Alumini Phoshorici itp.] należy przyjmować co najmniej dwie godziny po zażyciu leku o charakterze kwasowym [fenobarbitale, kwas acetylosalicylowy, sulfonamidy itd.]. Leki z grupy inhibitorów pompy protonowej [Controloc Control, Anasteloc] i inhibitorów receptorów H2 [Ranigast, Raniberl, Ortanol MAX] działają dłużej, a więc należałoby (jeśli odstawienie nie jest możliwe) przyjmować najpierw lek o charakterze kwasowym a potem 2h po – zobojętniający, gdyż wtedy jego stężenie w krwioobiegu jest najniższe. Niestety, nawet i w tym wypadku wchłanianie zostaje zaburzone, gdyż inhibitory pompy protonowej i rec. H2 na długo podwyższają pH...