Acetylocysteina i antybiotyki

Okres przeziębieniowy trwa. W aptece pojawia się coraz więcej pacjentów z receptami na antybiotyki. Co powinniśmy o nich wiedzieć?

Jest wiele grup i podgrup leków działających przeciwbakteryjnie. Trudno było mi je ogarnąć na studiach. Są jednak dwie grupy tych leków, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę w aptece. Są to fluorochonolony i tetracykliny.

Dla przypomnienia: Do fluorochinolonów należą m.in. - ciprofloksacyna [Cipronex, Cipronol], ofloksacyna [Tarivid], norfloksacyna [Nolicin], lewofloksacyna [Levoxa]. Wśród tetracyklin możemy zaś wyróżnić popularną doksycyklinę [Unidox Solutab, Doxyciclinum TZF]. Dlaczego na te dwie grupy antybiotyków należałoby spojrzeć czujnym okiem? Zarówno fluorochinolony jak i tetracykliny wchodzą w interakcję z lekami zobojętniającymi sok żołądkowy a także z preparatami zawierającymi w swoim składzie jony wapnia, magnezu, glinu, żelaza, bizmutu czy cynku. Równoczesne zażywanie tych preparatów skutkuje tworzeniem niewchłanialnych związków kompleksowych a w efekcie zmniejszeniem stężenia antybiotyku w surowicy nawet do 80%!

Na czas terapii antybiotykowej należałoby więc odstawić wszelkie preparaty wapnia [Vitrium Calcium], preparaty multiwitaminowe [Plusz Żelazo, Multiwitamina], środki na zgagę [Alugastrin], preparaty magnezowe [Maglek, Magne B6] itp. Jeśli odstawienie tych preparatów jest niemożliwe, należy poinformować pacjenta, że można je zażywać najwcześniej 2 godziny po połknięciu antybiotyku.

Zdarza się, że pacjenci przychodzą z receptą na antybiotyk i proszą równocześnie o wapń z witaminą C „na przeziębienie”, bo słyszeli, że pomogło sąsiadce. Trzeba zwrócić uwagę na to, jaki antybiotyk jest przepisany na recepcie. Równocześnie należy pamiętać, że wapń zagęszcza wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych i może utrudniać odkrztuszanie, a więc ma działanie przeciwstawne do środków upłynniających wydzielinę takich jak np. acetylocysteina [ACC 600, Fluimucil].

Co jednak z wapniem znajdującym się w pożywieniu? Okazuje się, że nie wpływa on znacząco na wchłanianie omawianych antybiotyków, jeśli przestrzegane jest zachowanie odpowiedniej przerwy. Należy się jednak powstrzymywać od zażywania dawki antybiotyki w trakcie posiłku zawierającego mleko, jogurt czy twarożek.

Jeśli chodzi o środki zobojętniające sok żołądkowy, to należałoby również zwrócić uwagę na ranitydynę i bardzo na nią uważać! Okazuje się, że o ile z ciprofloksacyną można ją bezpiecznie stosować, o tyle łączenie jej z pefloksacyną powoduje zwiększenie toksyczności antybiotyku!

Zdarza się także, że „antybiotykowi pacjenci” proszą o ACC.

Kilka słów przypomnienia o acetylocysteinie. Acetylocysteina jest pochodną aminokwasu cysteiny. Działa sekretolitycznie (upłynnia wydzielinę) i sekretomotorycznie (ułatwia odkrztuszanie wydzieliny z dróg oddechowych).Dawka dobowa acetylocysteiny wynosi od 400 mg do 600 mg w 2 lub 3 dawkach podzielonych na dobę dla osób powyżej 14 roku życia.

Tabletki ACC należy przyjmować po posiłku. Tabletkę musującą należy rozpuścić w 1⁄2 szklanki wody i wypić natychmiast po rozpuszczeniu. Ostatnią dawkę leku ACC należy podać najpóźniej 4 godziny przed snem.

Podczas leczenia zaleca się przyjmowanie zwiększonej ilości płynów.

Jednoczesne stosowanie acetylocysteiny i leków przeciwkaszlowych może spowodować

niebezpieczne zaleganie wydzieliny na skutek zmniejszenia odruchu kaszlowego.

Jaki związek ma ACC z antybiotykami?

Z karty charakterystyki Produktu leczniczego:

„Chlorowodorek tetracykliny (z wyjątkiem doksycykliny) i acetylocysteinę należy podawać

oddzielnie, zachowując co najmniej dwugodzinną przerwę.

Istniejące doniesienia o inaktywacji antybiotyków przez acetylocysteinę i inne leki mukolityczne

dotyczą jedynie doświadczeń in vitro, w których wymienione substancje mieszano ze sobą

bezpośrednio. Jednak ze względów bezpieczeństwa acetylocysteinę i doustnie podawane

antybiotyki należy przyjmować oddzielnie, w odstępie co najmniej 2 godzin. Nie dotyczy to

cefiksymu i lorakarbefu.

Opisane niezgodności in vitro dotyczyły zwłaszcza półsyntetycznych penicylin, tetracyklin,

cefalosporyn i aminoglikozydów. Nie wykazano niezgodności acetylocysteiny z takimi

antybiotykami, jak amoksycylina, doksycyklina, erytromycyna, tiamfenikol i cefuroksym. ”

Jeśli nie pamiętam w danej chwili do jakiej grupy należy antybiotyk i czy wykazuje interakcje z acetylocysteiną (np. z Fluimucilem na recepcie) zawsze zalecam 2 godzinną przerwę. Niestety, sprawa bardzo się komplikuje a i dla pacjenta jest dość kłopotliwa.

Antybiotyk zazwyczaj przyjmuje się 2 razy dziennie, co 12 godzin rano i wieczorem. Do tego dochodzi probiotyk łykany zazwyczaj w południe. Kiedy więc zażyć ACC czy Fluimucil? O ile acetylocysteina ma być przyjmowana raz dziennie, nie jest to specjalnie kłopotliwe. Gorzej jednak, jeśli ma być przyjmowana 2-3 razy dzienie! Zaczyna nam brakować godzin w ciągu dnia!

Warto rozpisać pacjentowi godziny przyjmowania każdego z preparatów. Zapewniam, że jeśli tego nie zrobimy, pacjent nie będzie już pamiętał żadnego naszego zdania po wyjciu z apteki... Czasem jednak nie ma na to czasu...

Przykładowa recepta.

Jak należałoby rozpisać przyjmowanie leków?

Kilka ciekawostek na koniec z cyklu: Czy wiesz, że...?

czy wiesz, że....

...acetylocysteina stosowana dożylnie jest odtrutką (antidotum) na paracetamol?

…tetracykliny upośledzają wchłanianie witamin z grupy B?

…aminoglikozydy zwiększają działanie nefrotoksyczne NLPZ -ów?

… cefazolina daje niezgodność farmaceutyczną z kwasem askorbowym (askorbinowym, witaminą C)?
 

INTERAKCJE:

Na receptę	Na receptę/bez recepty	Działanie
Antybiotyki	preparaty zawierające jony glinu, magnezu, cynku, bizmutu, żelaza	NIE ŁĄCZYĆ! zmniejszenie wchłaniania niektórych antybiotyków
Antybiotyki	acetylocysteina [ACC, Fluimucil]	NIE ŁĄCZYĆ! inaktywacja antybiotyków (zachować conajmniej 2-godzinny odstęp w zażywaniu)
Acetylocysteina [ACC, Fluimucil]	Preparaty z wapniem	NIE ŁĄCZYĆ działanie przeciwstawne